بهترین زمان آموزش سواد رسانه ای فرزندان؟
چه زمانی باید آگاهی‌های رسانه ای را به کودکان آموزش داد؟
آیا شروع د هر زمانی برای آموزش های رسانه ای دیر نیست؟
رستم بعد از آن که به سهراب خنجر زهرآگین زد فهمید که سهراب پسراوست. پس فرستاد نوشدارویی بیاورند که اثر زهر را از بین ببرد، اما نوشدارو دیر رسید و سهراب زیر دستان پدر جان داد. تمام حکمت این داستان اشاره به این مسئله دارد که علاج واقعه بعد از وقوع آن بی فایده است.امروزه دیگر نیازی به اثبات نوشدارو بدون سواد رسانه نیست رسانه ای که اگرچه محاسن بسیار دارد لکن زخمی بر تن بشر قرن حاضر وارد کرده است که بدون سواد رسانه قدرت گذر از این مرحله از دوران و زمانه نیست.و اگرچه این نوشدارو یا به تعبیر همان سواد رسانه راه حل کلیدی برای درمان درد بشر در عصر انفجار اطلاعات است بر قاعده اینکه "بهترین دارو هم بعد از مرگ کمکی نمی کند"لازم و ضروری است بهترین و به موقع ترین زمان را برای آموزش سواد رسانه ای کودکان مان انتخاب نماییم.
یکی از مسائل مهم در مواجهه با محتواهای رسانه ای و ضرورت سواد رسانه ای زمان شروع آموزش سواد رسانه ای است اگر چه این آموزش در زمان خودش و بموقع انجام نپذیرد ،تاثیرگذاری آنچانی در ایمن سازی مخاطب خود نداشته باشد پس نکته مهم آن است که آموزش و آگاه‌سازی باید در زمانی صورت گیرد که فرزند به مسائل نامناسب مبتلا نشده و آلودگی‌های فضای مجازی روح و جسم او را تسخیر نکرده باشد. و این یعنی زمانی پیش از ورود به دنیای مجازی و دسترسی به محتواهای پراکنده و پرتراکم در دنیای سایبری، طبیعی است این زمان می بایستی قبل از اینکه فرزند ما به‌وسیله افکار باطل مانند مطالب غیراخلاقی و شبهات فراوان اعتقادی که از طریق رسانه‌ها فرستاده می‌شود ذهن او دچار تشویش شده و احساسات و رفتار او تحت کنترل فضای مجازی درآید آموزش های لازم را به منظور مستحکم کردن قدرت تشخیص و مهارت انتخابی خیر در میان شرهای متراکم را به او منتقل نماییم.
🚩امام صادق علیه السلام در فراز حدیث گهرباری می‌فرمایند: «بادِروا أحداثَکم بِالحَدیثِ قَبلَ أن تَسبِقَکم إلَیهِمُ المُرْجِئةُ؛ نوجوانان خود را، پیش از آنکه افکار مخالفان به سراغشان روند، حدیث بیاموزید.»
🚩اهمیت آگاه سازی فرزندان و پاسخ به شبهات آنان پیش از گرفتاری آنچنان است که امیرالمومنین علی علیه السلام در وصیت خویش به فرزند برومندشان امام حسن علیه السلام آن را مقدم بر آموزش قرآن، تفسیر، شریعت و احکام اسلامی می‌داند. ایشان در ابتدای وصیتشان می‌فرماید: «وَ أَنْ أَبْدَأَک بِتَعْلِیمِ کتَابِ اللَّهِ وَ تَأْوِیلِهِ وَ شَرَائِعِ الْإِسْلَامِ وَ أَحْکامِهِ وَ حَلَالِهِ وَ حَرَامِهِ لَا أُجَاوِزُ ذَلِک بِک إِلَی غَیرِهِ ثُمَّ أَشْفَقْتُ أَنْ یلْبِسَک مَا اخْتَلَفَ النَّاسُ فِیهِ مِنْ أَهْوَائِهِمْ مِثْلَ الَّذِی لَبَسَهُمْ وَ کانَ إِحْکامُ ذَلِک لَک عَلَی مَا کرِهْتُ مِنْ تَنْبِیهِک لَهُ أَحَبَّ إِلَی مِنْ إِسْلَامِک إِلَی أَمْرٍ لَا آمَنُ عَلَیک فِیهِ الْهَلَکةَ وَ رَجَوْتُ أَنْ یوَفِّقَک اللَّهُ فِیهِ لِرُشْدِک وَ أَنْ یهْدِیک لِقَصْدِک؛ و خواستم از تعلیم کتاب خدا و تأویل آیات قرآن و مقررات و احکام اسلام و حلال و حرام دین آغاز کنم و به سخن دیگر نپردازم، ولی از این نکته نگرانم که اشتباهاتی که هوی و هوس‌ها ببار آورده و موجب اختلاف میان مردم گشته ترا نیز دامنگیر شود، از این رو با این که از تذکر این شبهه‌ها دلخوش نیستم (که ذهن صاف و بی‌آلایش ترا تیره و کدر کند) اما محکم کردن پایه (و روشن کردن موارد شبهه) بهتر از آن است که ترا بدست چیزی سپارم که از هلاکت در آن بر تو ایمن نیستم (یعنی ترا در ورطه بیخبری و بی‌اطلاعی رها کنم، با اینکه ممکن است هنگام برخورد با افکار و آرای گوناگون حق را نیابی و به گمراهی نیفتی) امیدوارم خدایت در این لغزشگاه‌ها توفیق هدایت عطا کند، و به راه راست هدایت فرماید.
🚩پس دقت نماییم پیشگیری آسانتر از پیگیری های بعدی به جهت گرفتاری های پیچیده کودکان معصومان در فضای مجازی است.با این فرض اگرچه ورود کتابی با عنوان تفکر و سواد رسانه به پایه دهم میتواند رگه هایی از امید را به جامعه آموزشی برگرداند و انتظار 50 ساله تاخیر آموزش سواد رسانه را تاحد کمی جبران نماید اما قطعا این سن برای اولین آموزش های سواد رسانه بسیار دیر بوده و تاثیرگذاری را به شدت کاهش میدهد.چرا که طبق گزارش ها و مطالعات انجام پذیرفته کودکان و نوجوانان در این سن دوره وابستگی های رسانه ای و تاثیرپذیرهای مخرب را گذرانده اند.
همه با هم برای نهضت فراگیر سوادرسانه مجاهدت کنیم...
✍پژوهشگر رسانه/ صدیق میرزایی
